Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun (RTÜK) ev sahipliğinde bir araya gelen 7 kurumun yöneticileri, gıda takviyelerini yayın kuruluşlarında “her derde deva mucize ilaçlar” gibi yanıltıcı şekilde pazarlayanlara karşı alınacak tedbirleri değerlendirdi.
RTÜK Başkan Vekili Hasan Tahsin Fendoğlu’nun başkanlığında Sağlık Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu temsilcilerinin katılımı ile gerçekleştirilen toplantılarda gıda takviyesi ürünlerinin yayınlarına ilişkin düzenlemeler ele alındı.
RTÜK, son 2,5 yılda radyo ve televizyonlar hakkında, gıda takviyelerini ilaç gibi tanıttıkları, gizli reklam yaptıkları veya tüketiciyi yanılttıkları gerekçesiyle 2 bine yakın müeyyide kararı verdi. RTÜK cezalarının yüzde 77’sini gıda takviyelerinin yanıltıcı ve gizli reklamlarına ilişkin yayınlar oluşturdu.
Gelen şikayetler doğrultusunda RTÜK’ün ev sahipliğinde ilgili kurumlarla üç toplantı gerçekleştirildi. Sağlık boyutunun yanı sıra reklam, tanıtım, denetim, hukuk ve ekonomi boyutu da bulunan gıda takviyesi ve sağlık beyanına ilişkin yayınlar, ilgili kurumlar tarafından her açıdan irdelendi.
Alınan bilgiye göre, son toplantıda Üst Kurul Üyesi Nurullah Öztürk, katılımcıları gıda takviyesi ürünlerinin yanıltıcı şekilde yer aldığı yayınlar hakkında bilgilendirdi.
Gıda takviyeleriyle ilgili tanıtımların, reklamın yanı sıra program biçiminde yapıldığına dikkat çeken Öztürk, söz konusu programların yanıltıcı olup olmadığının RTÜK tarafından tespit edilmesinin mümkün olmadığını, konunun bu boyutunun Sağlık Bakanlığı ile Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nca değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. İlgili bakanlıkların ilaç gibi tanıtılan gıda takviyelerine ilişkin tespitlerini RTÜK’e bildirmelerinin ardından, bu ürünlerle ilgili yanıltıcı reklamları yayınlayan kanallara müeyyideler uygulandığını aktaran Öztürk, müeyyide raporlarının dörtte üçünün bu konuda olduğuna vurgu yaptı.
Öztürk, konunun İçişleri, Maliye ve Adalet Bakanlığını da ilgilendirdiğini aktararak, ilgili tüm kurumların ortak çalışmalarının hızlı şekilde yapılması, mevzuatlar çerçevesinde acil olarak işbirliğine gidilerek sorunun çözülmesi gerektiğine işaret etti.
Para ve hapis cezaları gündeme gelebilir
Toplantıda, gıda takviyelerini ilaç gibi pazarlayan, halkı yanıltarak kazanç elde eden kuruluşlarla, kurumlararası hızlı bilgi akışı ve sürekli işbirliğiyle, gerekirse yasa değişikliği yapılarak mücadele edilmesi gerektiği konusunda görüş birliğine varıldı.
Toplantıda, Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’da değişikliğin gündemde olduğu hem yanıltıcı reklam yapan firmalara ve bu reklamları yayınlayan kuruluşlara hem de reklam ajanslarına 200 bin TL’ye kadar ağır para cezalarının getirilmesinin öngörüldüğü belirtildi. Ayrıca, Reklam Kurulu Başkanlığına ihtiyati tedbir yetkisi getirildiği ve gerekirse reklamın durdurulabileceği ifade edildi.
Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç üreten veya satan kimseye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve adli para cezası verilmesini öngören Türk Ceza Kanunu’nun 187. Maddesinin, ilaçların yanı sıra gıda takviyelerini de kapsayacak şekilde genişletilebileceğine de çözüm önerileri arasında yer verildi. Bu durumda gıda takviyelerini halkı yanıltıcı şekilde pazarlayan kişilere, hürriyeti bağlayıcı ceza verilmesinin söz konusu olabileceği vurgulandı.
Gıda takviyelerinin sağlık beyanıyla tanıtımlarının yapılmasında Sağlık Bakanlığından izin alınmasına ilişkin mevzuat hükümlerinin işletilmesi de ifade edildi.
