İlaç geliştirme için parazitler dondurulup saklanıyor

Celal Bayar Üniversitesi (CBÜ) Tıp Fakültesi Hafsa Sultan Hastanesi Parazitoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Özbilgin, üniversite bünyesinde oluşturdukları parazit bankasında 15 türden yaklaşık bin 500 parazitin canlı olarak saklandığını belirterek “Parazitlerin bu şekilde dondurularak saklandığı başka bir merkez yok” dedi.

Özbilgin, gazetecilere yaptığı açıklamada, oluşturdukları parazit bankasında parazitlerin canlılık özelliklerini kaybetmeden dondurularak sıvı azot şeklinde saklandığını söyledi.

Parazitleri dondurma işlemine 1985 yılında görev yaptığı Ege Üniversitesi’nde şark çıbanı ve sıtma parazitlerini dondurarak başladıklarını vurgulayan Özbilgin, 1994 yılında göreve başladığı CBÜ’ye gelirken yanında getirdiğini, yıllar içinde birçok örneğin biriktiğini dile getirdi.

Özbilgin, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Yıllar içinde bir sürü örnek biriktirerek bir süre bankayı korumuş olduk. Bugün bankamızda 15 türden yaklaşık bin 500 parazit, canlı olarak saklanmaktadır. Parazitlerin bu şekilde dondurularak saklandığı başka bir merkez yok. Parazitin kendisi canlı olarak üretildikten sonra belirli aşamalardan geçirilerek koruyucular içerisinde sıvı azotta arşivlendirilmektedir.

Arşivlenen parazitler birçok yerde kullanılmaktadır. En önemli kullanılan alanlardan biri ilaç geliştirilmesi ve eldeki ilaçlar acaba parazite hala etkili mi bu parazitlere karşı direnç gelişmiş mi, onun ölçümü yapılır. Eldeki parazitler ile önce ilaç olacağını düşündüğümüz moleküller ile tüplerde denemeler yapılır. Daha sonra deney hayvanlarındaki ileri aşamalar yapıldıktan sonra, en son maymunlarda daha sonrada insanlarda ilaç geliştirme aşamalarında biz bu parazitleri kullanabiliyoruz. Parazit bankasındaki parazitler, yeni ilaç moleküllerinin denenerek ilaç geliştirilmesinde ve günümüzde kullanılan ilaçlara karşı direnç tespitinde kullanılıyor.”

– Eczacılık fakültesine parazit temin ediyorlar

Eczacılık fakültesinde değişik ilaç molekülleri tasarlanırken, değişik organizmalar ile test edildiğini hatırlatan Özbilgin, fakültede bu konuda çalışan kişilerin kendilerinden parazit talep ettiğini anlattı.

Özbilgin, şöyle konuştu:

“Biz talep edilen paraziti bu arkadaşa gönderiyoruz. Bu arkadaş da yeni tasarlanan ilaç moleküllerini gerek tüpte gerekse hayvan modellerinde deneyerek ilacın etkinliğini araştırmakta ve alınan sonuçları da bütün bilim dünyası ile paylaşmaktadır. Parazitler tanı amaçlı da kullanabilmektedir. Çünkü bu parazitleri elimizde olduğu sürece yeni tanı kitleri hazırlayabiliriz. Günümüzde kullandığımız tanı kitlerinde bu parazitleri kullanabiliriz. Üçüncü ve en önemli aşamalardan biri de aşı geliştirilmesidir. Çünkü parazit elimizde olduğu zaman vücudun parazit sistemini harekete geçirebilecek parazit aşıları geliştirebiliriz.”