Uğurböceklerinden antibiyotik ilaç üretilebilir

Alman bilim insanlarının yaptığı bir araştırmada, Asya kökenli bir uğurböceği türünün Avrupa ve Amerika genelindeki başka türleri kırıma uğrattığı ortaya çıktı. ‘Alacalı’ adıyla bilinen uğurböcekleri yerli türleri istila altına aldı.

Aslında ilk olarak seralardaki yaprak bitleri sorunu için ithal edilen böcekler, bazılarının kaçıp kontrolsüzce çoğalması sonucu yerli türler için başlı başına bir sorun haline dönüştü. BBC’nin haberine göre; araştırmacılar, savaşı istilacı böceklerin kazandığını söylüyor. Çünkü vücutlarında taşıdıkları zehirli parazitler diğer türleri yok etmeye yetiyor. Araştırmanın bulguları, ‘Science’ dergisinde yayımlandı.

Antibiyotik kaynağı

Alacalı uğurböcekleri günde iki yüzden fazla yaprak bitini yok edebildiğinden bu sorun için doğal ve etkili bir çözüm olarak görülüyor. Ancak son yıllarda, kaçan ithal uğurböcekleri, Avrupa ve Kuzey Amerika genelinde yerli türleri istila edip hızla kendilerine yaşam alanı yarattı.

Büyük gruplar halinde korunaklı yerlerde bulunan Asyalı işgalciler ciddi sıkıntılar oluşturuyor. Ayrıca alacalı uğurböceklerinin, insanlarda ciddi alerjik reaksiyonlara sebep olabilecekleri belirtiliyor. Yeni araştırmaya göre, biyolojik sistemlerinden dolayı yerli türlerin Asyalı uğurböcekleriyle rekabet edebilmeleri mümkün değil.

İstilacı böceklerin bağışıklık sistemi çok güçlü ve vücut sıvıları ‘anti mikrobik peptidler’ denilen güçlü bir antibiyotik bileşik içeriyor. Bu özellikler onlara yerel türlerle kıyaslandığında patojenlerle daha etkili savaşabilme imkanı sağlıyor. Araştırmacılar, alacalı böceklerdeki bu güçlü antibiyotiğin ilaç geliştirmede kullanılabileceğini düşünüyor. Ama uğurböceklerinin en güçlü silahı “mikrospori” denilen küçük mantarlar.

Yerel türler için durum vahim

Max Planck Kimyasal Ekoloji Enstitüsü’nden Dr. Heiko Vogel, “Kendi kanlarında onları aktive etmeden saklayabiliyorlar ve henüz bunu nasıl yapabildiklerini çözemedik” diyor.

Dr. Vogel’ın aktardığına göre, “Diğer uğurböcekleri onların yumurtalarına saldırıya başladıklarında, mantarlar aktif olup yerel türleri öldürüyor.” Son yıllarda yapılan birçok araştırma Avrupa’da alacalı böceklerin yerli türleri yok ettiğini ortaya koydu. İngiltere’de araştırmacılar yerli türlerde her sekiz uğurböceğinden yedisinin öldüğünü belirtti. Durum Belçika ve İsviçre’de de aynı.

İngiltere’de araştırmacılar insanlardan alacalı böcekleri gördüklerinde bildirmesini istiyor. Hatta akıllı telefonlarda kullanılabilen bir uygulama, insanların gördüğü uğurböcekleri ile ilgili ayrıntıları kaydetmelerini sağlıyor. Ekoloji ve Hidroloji Merkezi’nden Dr. Helen Roy, Alman bilim insanlarının çalışmasını “büyüleyici” olarak nitelendiriyor. Ama tehlike altında olan yerli türler için durum hâlâ çok vahim görünüyor.

Dr. Roy, “İngiltere’de iki noktalı uğurböceği olarak bilinen ve ülkede en yaygın tür olan böceklerin sayısında acı ve dramatik düşüşler yaşanıyor” diyor. Alman bilimciler, Asyalı uğurböceklerinin dünyanın büyük bir kısmını istilaya başladığı görüşüne katılıyor.

Dr. Roy umutsuz: “Onları durdurabilecek hiç bir yol göremiyorum. Artık çok geç. Onların en etkileyici yanı, her türlü farklı iklim koşulları ve sıcaklıkta hayatta kalabilmeleri. Ve şimdi Güney Amerika ve Güney Afrika’ya doğru yol almaya başladılar.”

Asya uğurböceklerinin üzümden beslendiği ve genellikle üzüm bağlarında bulundukları biliniyor. Şarap üretim alanlarına girmeyi başarırlarsa, güçlü savunma kimyasalları ile şarapların tadını etkileyebilirler.

Dr Roy, şu uyarıda bulunuyor: “Elma ve üzüme gelen bu böcekler kitleler halinde hareket ettiklerinden büyük bir problem oluşturmaya başladılar. Tek bir böcek, şarabın tadını bozmak için yeterli ve bu hiç de küçük bir sorun değil.”