“Bexarotene” hafıza kaybını gideriyor

Kanser için geliştirilen “bexarotene” adlı ilacın, Alzheimerlı farelerde hafıza kaybını giderdiği, yapılan ikinci bilimsel çalışmayla da doğrulandı.

Pittsburg Üniversitesi Halk Sağlığı Yüksekokulu’ndan araştırmacılar, yaptıkları bilimsel çalışmayla, T hücreli deri lenfoması için geliştirilen bexarotene adlı ilacın, Alzheimerlı farelerde hafıza kaybını giderdiğine ilişkin daha önce yapılmış bir araştırmayı doğruladı.
Amerikan Gıda ve İlaç Yönetimi (FDA) onaylı ilacın, farelerde hafıza kaybını giderici etkisi, ABD’deki Case Western Reserve Üniversitesi’nce geçen ay yayımlanan bir bilimsel çalışmada ortaya konmuştu.
Doktora öğrencisi Paige Cramer başkanlığında yapılan söz konusu çalışmada, “bexarotene”in hafızayı geliştirdiği ve “fare apolipoprotein E” (APOE) geni taşıyan farelerde amiloid plağını hızla temizlediği belirtilmişti.

Doçent Dr. Rada Koldamova başkanlığındaki bilim ekibince Science adlı dergide yayımlanan yeni çalışmadaysa, bu bilimsel araştırma tekrarlanarak sonuçları gözden geçirildi.

Araştırmada, “bexarotene”nin Alzheimer hastalığıyla bağlantılı gen mutasyonları bulunan farelerde hafıza sorununu giderdiğinin belirlendiği ancak amiloid plağı üzerindeki etkisinin doğrulanamadığı bildirildi.

Amiloid plağı, beyindeki hafıza hücreleri olarak bilinen nöronlara zarar verdiği görülen, amiloid beta adı verilen toksik protein parçalarından meydana geliyor. Bu nedenle amiloid plaklarının Alzheimer hastalığındaki hafıza kayıplarıyla ilgili olduğuna inanılıyor.

Koldamova ve arkadaşlarının araştırmasında, Case Western Üniversitesi araştırmacılarının kullandığı “fare APOE” geni yerine, “insan apolipoproteini E4” (APOE4) geni taşıyan fareler kullanıldı. APOE4, Alzheimer’ın geç başlangıç dönemiyle bağlantısı olan tek genetik risk faktörü olarak biliniyor.
Araştırmaları hakkında açıklamada bulunan Koldamova, “Bulgularımızın, Alzheimer hastalığının iyileştirici tedavisi olarak ortaya çıkan bexatorene üzerinde yapılan araştırmaların sürdürülmesi için sağlam bir kanıt oluşturduğuna inanıyoruz” dedi.

Araştırma, ABD’de devlete bağlı bir kurum olan Health Aging Institute ve Alzheimer Association adlı kuruluşun maddi desteğiyle yapıldı.

Bexarotene nedir

Kimyasal olarak A vitaminiyle bağlantılı bir bileşik olan bexarotene, nöronlar ve diğer beyin hücreleri de dahil olmak üzere vücudun her yerinde bulunan Retinoik X Reseptörlerini (RXR) faaliyete geçiriyor.

Söz konusu reseptörler faaliyete geçtikten sonra DNA’ya bağlanıyor ve vücuttaki çeşitli biyolojik süreçleri kontrol eden, gen ekspresyonlarını düzenliyor. Gen ekspresyonları, basit ifadeyle genlerin faal olup olmama durumu olarak tanımlanıyor.

Araştırmanın yazı heyetine yer alan Doçent Dr. İliya Lefterova, farelerdeki hafıza kayıplarındaki hızlı iyileşmeyi ve beyni kaplayan doku içi sıvılarındaki amiloid beta peptitlerinde azalma olduğunu belirlediklerini belirtti.

Lefterova, buna karşılık ilacın beyindeki amiloid plağını temizlediğini teyit edemediklerini kaydetti.
Koldamova da ilacın, sabit durumdaki amiloid plağına göre daha az miktarda amiloid beta barındıran, hareket edebilen moleküler bir kompleks olan “çözünebilir oligomerleri” önemli ölçüde azalttığını gözlemlediklerini bildirdi.

Oligomerlerin, Alzheimer hastalarındaki amiloid plağından daha tehlikeli olmasının mümkün olabileceğini belirten Koldamova, bunun ilacın hafıza üzerindeki etkisini açıklayabilecek olasılıklardan biri olduğunu ifade etti.