Deneysel ilaç kistik fibrozis hastalarına umut vaat ediyor

Vertex Pharmaceuticals tarafından VX-770 kodu ile geliştirilmekte olan ivacaftor adlı molekülün, G551D mutasyonunu taşıyan kistik fibrozisli hastalarda akciğer fonksiyonlarını ve diğer semptomları önemli ölçüde iyileştirdiği gösterildi. Ivacaftor, doğrudan hastalığı hedef alması nedeniyle kistik fibrozis için mevcut semptomatik tedavilerden farklılık gösteriyor.

Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre; Avrupa Birliği’ne (AB) dâhil ülkeler içerisinde doğan her 2-3 bin bebekten birisinde görülen, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) ise her 3 bin 500 doğumdan birisinde ortaya çıkan hastalık, yoğun ve akışkanlığını yitirmiş bir mukus tabakasının oluşması ile akciğerleri, sindirim ve üreme sistemlerini etkiliyor. Hastalık pankreas’ta kist oluşumuna da neden oluyor.

Hastalık, kistik fibrozis transmembran iletkenlik düzenleyici geninde (cystic fibrosis transmembrane conductance regulator, CFTR) meydana gelen mutasyon sonucu ortaya çıkıyor. Bu mutasyon sonucu hastalarda klorun hücre membranından transferi sekteye uğruyor ve klor bu hastalarda terde sodyum klorür olarak birikiyor. Ter içerisindeki sodyum klorürün miktarının belirlenmesi kistik fibrozis hastalığı için uygulanan standart testler arasında yer alıyor.

Sonuçları The New England Journal of Medicine’de (NEJM) yayınlanan araştırmada araştırmacılar yaşları 12’den başlayan ve en az bir G551D-CFTR mutasyonuna sahip 161 ksitik fibrozis hastası ile çalışmışlar. Hastaları iki gruba ayıran araştırmacılar gruplardan birisine her 12 saatte bir 150 mg ivacaftor, diğerine ise plasebo uygulamış.

48 hafta boyunca sürdürülen çalışmanın sonunda ivacaftor alan hastaların plasebo alan hastalara oranla ağırlıklarının ortalama 2,7 kg daha yüksek olduğu tespit edilmiş (P<0.001). Araştırmacılar, CFTR aktivitesinin bir göstergesi olan terdeki sodyum klorür miktarına baktıklarında, 48 haftanın sonunda ivacaftor kullanan hastalarda plasebo kullananlara oranla litrede 48.1 mmol daha az olduğunu gözlemlemişler (P<0.001). Araştırmada, 24 haftanın sonunda, ivacaftor kullanan hastaların akciğer fonksiyonlarında da %10,6 iyileşme görüldüğü rapor ediliyor. Araştırmacılar akciğer fonksiyonlarındaki iyileşmenin 2. haftanın sonunda fark edilmeye başladığına dikkat çekiyorlar.

Case Western Reserve Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Pamela B. Davies, araştırma için NEJM’de yer verilen editöryalde, 1989’da kistik fibrozisten sorumlu genin keşfedilmesinin ve insan genom projesinin önemine dikkat çekerek, bu gelişmelerin kistik fibrozis için deneysel tedavilerin geliştirilmesinin önünü açtığını vurguluyor.