Hayvan deneylerine ilişkin yönetmeliğe iptal davası

Ankara Barosu Hayvan Hakları Kurulu, Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle Danıştay 10. Dairesinde dava açtı.

Dava dilekçesinde, 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’na dayanılarak hazırlanan ve 15 Şubat 2014’te Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmeliğin, “gerek yasa koyucunun amacı gerekse Avrupa Birliği direktifleri ve mevzuatı bakımından çelişkili ve ciddi sakıncalar doğuracak uygulamaları beraberinde getirdiği” ifade edildi.

Dilekçede, 1978’de yayımlanan ve Türkiye’nin de imzaladığı  Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde, “Hayvan üzerinde fiziksel ve ruhsal acı içeren her deney hayvan haklarını ihlal eder”, “Hayvanlara fiziki veya psikolojik acı çektiren deneyler yapmak hayvan haklarına aykırıdır. Tıbbi, bilimsel, ticari ve başkaca biçimlerdeki her türlü deneyler için de durum böyledir. Hiçbir hayvana kötü davranılamaz, acımasız ve zalimce eylem yapılamaz” denildiğine dikkat çekildi.

Anayasa’nın 90. maddesine göre, usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletler arası antlaşmaların kanun hükmünde olduğuna, bu antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hükümlerinin esas alınacağına işaret edilen dilekçede, “Bu nedenle, davaya konu yönetmelik kanun hükmünde olan Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi’ne aykırı hükümler içeremez” denildi.

Yönetmeliğin, hayvan haklarını ihlal edecek düzenlemeler içerdiği kaydedilen dilekçede, Hayvanları Koruma Kanunu’nun amacı ve genel ilkelerine, Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesine, Bilimsel Amaçlarla Kullanılan Hayvanların Korunmasına İlişkin Avrupa Birliği Direktifine aykırı olduğu savunuldu ve iptali istendi.

Dilekçede, “Ülkemizde, Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının etkin şekilde çalışmadığı bilinen bir gerçektir. Kayıt dışı çok sayıda hayvanın deney adı altında, kapalı kapılar ardında işkence ile ölümüne sebep olan ve bilimsel olarak da faydasız, hatta sakıncalı uygulamalara yol açacak yönetmelikle ilgili öncelikle yürütmenin durdurularak, iptaline karar verilmesi için bu davanın açılması zorunlu olmuştur” denildi.