Kalp krizine karşı yeni ilaç umudu

TÜBİTAK’ın koordine ettiği ve dünya çapında en iyi araştırmacıların desteklendiği Avrupa Araştırma Konseyi (ERC), dört Türk bilimadamına 7.8 milyon euroluk Ar-Ge desteği verecek.

Beş yıl sürecek ERC desteğinden bu yıl ikisi Koç Üniversitesi’nden ikisi de Bilkent Üniversitesi’nden olmak üzere dört genç araştırmacı yararlanacak. Bilkent’ten Yrd. Doç. Dr. Ebru Erbay’ın destek aldığı projeyle Türkiye’de ölümlerin en çok yaşandığı damar sertliği ve kalp krizinin tedavisi için moleküler biyolojiye dayalı yeni ilaç geliştirilmesi hedefleniyor.

Koç Üniversitesi’nden Pro. Dr. Hakan Ürey’in Wear 3D projesiyle de üç boyutlu uygulamalar için yeni görüntüleme sistemlerinin geliştirilmesi amaçlanıyor. Display ve LCD TV gibi teknolojilerde dışa bağımlılığı azatlacak projeyla ileri derecede göz kusuru olan kişilerin daha rahat görebilmesi sağlanabilecek.

Avrupa Birliği’nin yeni dönem Araştırma ve Yenilik Çerçeve Programı Horizon 2020’nin önemli alt programlarından biri olan ERC Programı ile başarılı, genç ve kıdemli araştırmacılar destekleniyor. Nobel ödüllü bilimadamlarının da yararlandığı program kapsamında Türkiye’den ilk kez 2012 yılında Bilkent Üniversitesi’nden Doç. Dr. Mehmet Bayındır ve Koç Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Kerem Pekkan destek aldı. Bu yıl ise 4 bilim insanı 5 yıl sürecek prestijli desteği almaya hak kazandı.

Koç Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Hakan Ürey 2,5 milyon euro, yine aynı bölümden Prof. Dr. Özgür Barış Akan 1,8 milyon euro, Bilkent Üniversitesi Fizik ve Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümleri’nden Doç. Dr. F. Ömer İlday 2 milyon euro, Bilkent Üniversitesi, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nde Yrd. Doç. Dr. Ebru Erbay ise 1,5 milyon Euro destek alacak.  Böylece 4 proje için toplam 7,8 milyon Euro’luk bütçe Türkiye’ye aktarılacak. Avrupa ve Türkiye dışındaki araştırmacılara açık olduğu için bu özelliğiyle Amerika’dan Türkiye’ye tersine beyin göçünü de destekliyor.

LCD’DE BAĞIMLILIĞI AZALTACAK
Koç Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hakan Ürey, Wear3D isimli ERC projesi kapsamında artırılmış gerçeklik ve 3 boyutlu uygulamalar için yeni görüntüleme ve izleme teknolojilerinin geliştirilmesini hedefliyor. Gözlük gibi giyilebilir ekranlara yeni bir boyut kazandıran proje, çok yüksek ışık verimi ve geniş görüş alanı elde ederek, ileride akıllı mobil cihazlar ile büyük ekran tecrübesini birleştirecek. Bu tür ekranlar sayesinde ileri derece göz kusurları olan bazı hastaların daha rahat görmeleri sağlanabilecek. Wear3D projesi kapsamında yetiştirilecek insan gücüyle Türkiye’de display endüstrisinin ileri araştırma yeteneği kazanmasına da katkı sağlanacak. Projenin, ileride ülkemizde “Gelişmiş Display Teknolojisi” konusunda bir araştırma merkezi kurulması konusunda öncülük yapması öngörülüyor. Böylece display ve LCD TV teknolojilerinde dışa bağımlılık daha da azaltılabilecek.

YAN ETKİSİZ KANSER TEDAVİSİ
Koç Üniversitesi’nden Prof. Dr. Özgür Barış Akan’ın Minevra isimli projesi kapsamında, biyolojik-esinli nanoağlar ve bilişim-esinli nörolojik tedavi için sinir sisteminin haberleşme kuramsal temellerinin incelenmesi hedefleniyor. İnsan vücudundaki sinir sisteminin temellerinin haberleşme ve ağ kuramları ile anlaşılabilmesi projenin çıkış noktasını oluşturuyor. Bu sayede, hem ileri biyolojik sistemlerin çalışmalarından esinlenen nano haberleşme teknolojileri tasarlanacak hem de halen tedavisi mümkün olmayan haberleşme temelli nörolojik sorunlara bilişim tabanlı çözüm yaklaşımların geliştirilmesinin önü açılacak. Ayrıca, omurilik felci gibi sinir sistemi hastalıkları için haberleşme yetenekli nano-implant geliştirilmesi de hedefleniyor. Gelecek nesil nano haberleşme ağları için haberleşme kuramsal temeller ve biyolojik-esinli çözümlerin geliştirilmesi sayesinde; vücut içi akıllı ilaç dağıtımı, yan etkisiz kanser tedavisi, halen tedavi edilemeyen sinir sistemi hastalıkları için haberleşme yetenekli nano implant geliştirme gibi pek çok gelecek nesil medikal uygulamalar geliştirilebilecek. Projeyla gıda ve su kalitesi kontrolü gibi çok sayıda ileri çevresel ve endüstriyel nano-sensör ağı uygulamalarının geliştirilmesi de mümkün olacak.

ULTRA HIZLI LAZER TEKNOLOJİ
Bilkent Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ömer İlday, “Doğrusal Olmayan Lazer Litografisi (NLL)” isimli projesinde ultra hızlı lazer atımları ve mikroplazma jetleri kullanarak malzemelerin önce 2 boyutta, ardından 3 boyutta kendiliğinden oluşum mekanizmalarıyla nano yapılandırılmalarını hedefliyor. NLL projesi sayesinde nano elektronikte potansiyel olarak büyük getirileri olabilecek bir teknik Türkiye’de geliştirilecek ve bu teknik nanoelektronik, yüksek teknoloji camlar gibi alanlarda uygulamaya aktarılabilecek. Ayrıca devrimsel olabilecek 3 boyutlu yazıcı teknolojilerine bir aday olarak ultra hızlı lazerle nanometrik skaladan başlayarak 3 boyutlu yapıların sentezlenmesi ve ultrahızlı lazer teknolojisinin Türkiye’deki gelişimi desteklenmiş olacak.

TÜRKİYE’DEN İLK PROJE OLDU
Bilkent Üniversitesi’nden Ebru Erbay ise, Metarnaflammation isimli ERC projesi ile Türkiye’den “Yaşam Bilimleri” alanında kabul alan ilk proje oldu. Erbay, damar sertliği ve kalp krizinin tedavisi için moleküler biyolojiye dayalı yeni ilaç hedeflerinin geliştirilmesini amaçlıyor. Metarnaflammation Projesi metabolizmayla bağışıklık sisteminin kesiştiği moleküler nodların tanımlanmasında önem taşıyacak. Diyabet, kanser, damar sertliği gibi birçok kompleks hastalığın moleküler patolojisinin aydınlatılmasında da faydalı olacak. ERC Projesi ile Erbay, Türkiye’nin birincil derecede ölümlerine ve hastalığa bağlı ekonomik güç kaybı sebeplerinden olan kalp ve damar hastalıkları için ilaç geliştirilmesine öncülük edecek.