Sıtmanın yayılması önlenecek

Araştırmacılar, sivrisinekleri sıtma parazitine karşı koruma yoluyla sıtmanın yayılmasını önleyecek bir bakteri buldu. Science adlı bilim dergisinde yayımlanan araştırma, bu bakterinin bulaştığı sivrisineklerde sıtma parazitinin yaşamadığı sonucuna vardı.

BBC’de yer alan habere göre; sıtma sivrisineklerle bulaştığı için sivrisineklerin sıtma parazitine karşı korunması yoluyla insanlar arasında sıtma vakalarının sınırlanması mümkün olabilecek. Uzmanlar buluşun sıtmanın kontrol altına alınması bakımından umut verici olduğunu belirtiyor. Sıtma dünya çapında görülen yaygın bir hastalık.

Dünya Sağlık Örgütü tahminlerine göre, yılda 220 milyon sıtma vakası ortaya çıkıyor ve bunların 660 bini ölümle sonuçlanıyor.

ABD’de Michigan Devlet Üniversitesi’nde yapılan araştırmada, genellikle böcekleri etkileyen Wolbachiabakterisi incelendi.

Uygulama sorunları

Sadece dişi böcekten yavrusuna geçen bu bakteri, kendi çoğalma imkanını arttırmak için akıllı yöntemlere başvuruyor: Bazı kelebek ve uğurböceklerinde erkek embriyoyu öldürüyor, bazı dişi yaban arılarının ise çiftleşme olmaksızın yavrulamasını sağlıyor.

Sıtma taşıyıcısı Anopheles sivrisineklerine doğal yoldan Wolbachiabakterisi bulaşmıyor. Fakat laboratuarda yapılan çalışmalarda geçici bulaşma yoluyla bu sineklerin sıtma parazitine karşı bağışıklık kazandığı görüldü.

Sorun bu geçici bulaşmayı sinekler arasında kuşaktan kuşağa geçen bir bulaşmaya dönüştürmekti. Araştırma ekibi, Wolbachia bakterisinin bir türünün Anopheles stephensi sivrisineklerinde bu bulaşmayı sağladığını, deney süresince üretilen 34 kuşak sivrisinekte bu bakterinin ortaya çıktığını gördü.

Wolbachia bakterisi bulaşmış sivrisineklerde sıtma parazitinin yaşayamadığı tespit edildi.

ABD Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü müdürü Dr Anthony Fauci, sıtmanın yoğun görüldüğü bölgelerde bu bakterinin çevredeki sivrisineklere bulaşması yoluyla sıtma kontrolünde önemli bir adım atılmış olacağını ifade etti.

Fauci, “Bu önemli bir potansiyel, ama uygulamasında sorunlar olabilir.” dedi.

Londra Tropik Hastalıklar Okulu’ndan Profesör David Conway araştırma sonuçlarını ilginç bulduğunu, ancak Wolbachia bakterisi bulaşmış sivrisineklerin daha az yumurta üretmesi nedeniyle çoğaltma sorunu yaşanacağını vurguladı.

Prof Conway ayrıca bu bakterinin sadece Ortadoğu ve Güney Asya’da sıtmaya yol açan Anopheles stephensi sivrisineklerinde etkili olduğunu, Afirka’da daha büyük sorun yaratan Anopheles gambiae sineklerinde denenmediğini ifade etti.